Տավուշյան գաստրոբակում՝ կյանքն ինչպես որ կա
Տավուշի մարզի Նորաշեն գյուղում են միայն պատրաստում տեղանքին բնորոշ խանգյալ ճաշատեսակը՝ միայն չորաթանի թանով: Ճաշատեսակ, որը բնորոշ է հենց Տավուշի մարզին, իսկ չորաթանի թանով՝ Նորաշենին: Խանգյալ, կոնչոլ տավուշյան ճաշատեսակներն են առաջարկում Տավուշի մարզի Նորաշեն համայնքում գործող գաստրոբակում:
Իսկ թե ինչ է խանգյալը, նաև չորաթանը, կոնչոլը, կորկոտը, խաշիլ, ջրի փթռուկ ճաշատեսակները. այս ամենը բացահայտելու համար զբոսաշրջիկները կամ պարզապես տավուշյան նիստ ու կացով, խոհանոցով հետաքրքրվողները կարող են բացահայտել «Զովակ» գաստրոբակում:
Նշենք, որ «Զովակ» գաստրոբակ EU4Youth SEED «Սոցիալական ձեռներեցության էկոհամակարգի զարգացումը սահմանամերձ շրջաններում Կանաչ առաջընթացի համար» ծրագրի կողմից աջակցություն ստացած նախագիծ է:
«Զովակ» գաստրոբակում անցկացվում են տեղական կերակրատեսակների պատրաստման վարպետաց դասեր, ֆերմերների համար իրականացնում են դասընթացներ: Սովորեցնում են, թե ինչպես կազմակերպել իրենց տնտեսությունը, որպեսզի կարողանան վարպետաց դասերի և ֆերմային կից կացարաններում գիշերակաց ապահովելու միջոցով լրացուցիչ եկամուտներ ստանան:
Էթնոգաստրոբակի աշխատակիցները գյուղի բնակիչներն են. ծրագիրը խթանում է տարածաշրջանի կանանց և երիտասարդների ներգրավումը բիզնեսում:
«Կանաչ արահետ» ՀԿ-ի «Սոցիալական ձեռներեցության էկոհամակարգի զարգացումը սահմանամերձ շրջաններում Կանաչ առաջընթացի համար» ծրագրի համակարգող Լուսինե Վերդյանն ասում է, որ գաստրաբակի նախագծի համար 2021թ-ի հունիսին տրվել է մոտ 10 հազար եվրոյի համարժեք ֆինանսավորում, նախագծին հավանություն տալուց հաշվի են առել պոտենցիալը, համայնքային զարգացման հեռանկարները, սահմանամերձ լինելու հանգամանքը:
«Մինչև 5 տարվա մոնիտորինգ ենք անելու և ստուգելու ենք ծրագրի ընթացքը, վստահ եմ, որ ծրագիրը հաջողություն կունենա. մենք հաջողություններով ուրախանում ենք, իսկ անհաջողությունները ևս մերն են»,- ասում է նա և հավելում, որ գաստրոբակում զգալի աշխատանքներ են կատարվել և արդյունքներն ակնհայտ են. Հողային աշխատանքներից մինչև կահավորված տարածք:
«Զովակ» գաստրոբակի հիմնադիր Գարիկ Փայտյանն իրեն համեմատում է Գիքորի հետ. Նախ Նորաշենից տեղափոխվել են Վանաձոր, ապա Երևան, սակայն կրթություն ստանալուց, աշխատելուց ու ամուսնանալուց հետո որոշել են վերադառնալ հայրենի գյուղ և գիտելիքները ներդնել հարազատ համայնքում:
2018թ-ին քարտեզագիր մասնագիտություն ստացած Գարիկ Փայտյանը սկսում է տարածաշրջանում ագրոտուրիզմը զարգացնելուց, սկսում է աշխատեցնել հյուրատունը. հայրական տունը վերածում է հյուրատան:
Նշում է, որ նախնական նկատել են այն բացերը, որոնք խանգարում են տուրիզմի զարգացմանը, նախ այն, որ սնման կետ տարածքում չկա և դրա համար պետք է վերադառնալ Բերդ, որը 15 րոպե հեռավորության վրա է Նորաշենից և սկսում են գաստրոբակի աշխատանքները:
«Գաստրոբակի թիրախում զբոսաշրջիկներն են, ում առաջարկում ենք տեղական և ավանդական ճաշատեսակներ: Այսօր մեր գաստրոբակի կիսապաշտոնական բացումն է՝ մտերմիկ շրջապատում: Մեր հյուրատունն այժմ վերանորոգվում է և մեր աշխատանքը նաև վարակիչ է. հյուրատներ են բացվել նաև հարևան գյուղերում՝ Արծվաբերդ, Տավուշ, Վերին Կարմիրաղբյուր»,- նշում է Գարիկ Փայտյանը և հավելում, որ տավուշյան անտառներում դեռ շատ հնարավորություններ կան, որոնք պետք է վերածել պրոդուկտի՝ ինչի համար ժամանակ է պետք:
Եվ այն, որ «Զովակ» գաստրոբակը արտերկրից անգամ օնլայն հարթակներով գտնում և պատվերներ են անում՝ հիմնադիրներին հույս է տալիս, որ տավուշյան ավանդական ճաշատեսակները, կախարդական բնությունն՝ իր թաքնված գանձերով, դեռ ասելիք ունեն թե ՛ տեղի, թե ՛ արտերկրի զբոսաշրջիկներին:
Իսկ ի՞նչ է հետաքրքրում զբոսաշրջիկներին՝ գալ Հայաստանի "աշխարհի ծայրը"․ Գարիկ Փայտյանը պատասխանում է՝ տեսնել իրական կյանքն ինչպես որ կա: